Di tích Đồn Dương Quỳ địa điểm tại thôn Trung Tâm, xã Dương Quỳ, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai, cách trung tâm huyện Văn Bàn 15km về phía Tây. Đồn Pháp tại xã Dương Quỳ và tại xã Bảo Hà là 02/16 đồn Pháp tại châu Văn Bàn, được xây dựng kiên cố ngay từ khi chúng đặt chân đô hộ Châu Văn Bàn. Đồn Dương Quỳ là một thiết chế quân sự lợi hại của thực dân Pháp, là căn cứ có vị trí chiến lược quan trọng của Pháp, ngoài việc khống chế cả một vùng thung lũng rộng lớn, chặn tuyến đường đi Lai Châu cửa ngõ quan trọng giao lưu giữa các tỉnh phía Tây và phía Đông dãy Hoàng Liên. Đồng thời, thực dân Pháp đã sử dụng Đồn Dương Quỳ là cơ sở giám sát, cố vấn, khống chế chính quyền phong kiến của Châu Văn Bàn tự trị, làm tay sai bóc lột, cai trị nhân dân, vơ vét của cải, khống chế nhân dân phục vụ mục đích đô hộ của thực dân Pháp. Chính vì vậy đây là một địa điểm rất quan trọng đối với thực dân Pháp.

Phát hiện mưu đồ của thực dân Pháp, lực lượng vũ trang, lực lượng du kích trong toàn huyện được Huyện ủy xây dựng đủ tầm đã phối hợp tiến đánh các đồn Pháp trên địa bàn huyện. Tại đồn Bảo Hà, đồn Ken địch thua trận rút quân về đồn Coóc, lúc đó lực lượng địch hoang mang, lực lượng của ta đang thế mạnh, nên chỉ huy Pháp tại đồn Coóc đã đưa quân di chuyển vào đồn Dương Quỳ là khu trung tâm Châu lỵ để bảo toàn lực lượng và an thần binh lính. Quân ta đã có sự phối hợp chặt chẽ giữa Đại đội 97, sau khi hoàn thành xứ mệnh giải phóng vùng Võ Lao, Đại đội đi dọc suối Nậm Chăn lên. Kết hợp với Đại đội 85 sau khi giải phóng vùng Khánh Yên di động lên và sự tham gia hiệp đồng của lực lượng du kích, nhân dân các dân tộc thuộc các xã phía tây của huyện.

Ngày 16/11/1950 quân ta tổ chức đánh đồn giặc tại Dương Quỳ, thời điểm này lực lượng địch tập trung tại đồn Dương Quỳ đông đang trong tình thế lộn xộn. Với sức mạnh hiệp đồng của ta, giặc Pháp đồn Dương Quỳ  phải rút quân về phía Minh Lương để sang Than Uyên. Trên đường rút, bị mắc suối Nậm Xây buộc chúng phải dừng lại, ta tấn công sảy ra trận chiến đấu quyết tử, hiệp đồng chặt chẽ theo thế gọng kìm của Đại đội 85 và 97, lực lượng du kích, ta đánh bao vây quyết liệt tiêu diệt cuối cùng ta bắt gọn đại đội địch và thu trên 100 cây súng. Trận đánh đồn Dương Quỳ là trận đánh quyết định sự thắng lợi giành chính quyền của ta. Ngày 16/11/1950 chiến thắng đồn Dương Quỳ cũng là ngày giải phóng Văn Bàn.

Di tích Điạ điểm chiến thắng Đồn Dương Quỳ là di tích ghi dấu một thời oanh liệt của quân và dân ta trong công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp tại huyện Văn Bàn. Di tích đã đi vào lịch sử như một mốc son chói lọi của quân và dân huyện Văn Bàn, những dấu vết của nó vẫn luôn trường tồn cùng thời gian. Ngày nay, ta vẫn nghe người già kể rành mạch, rõ ràng về những chiến công, về con người và vị trí của Đồn Dương Quỳ. Dựa trên những gì mà lịch sử đã ghi nhận, những gì mà các nhân chứng sống cung cấp, Đồn Dương Quỳ xứng đáng được ghi danh và lưu truyền. Việc xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh đối với di tích "Địa điểm chiến thắng Đồn Dương Quỳ" có ý nghĩa quan trọng đối với toàn thể nhân dân nơi đây vì không những có thể bảo tồn lại những giá trị vật chất còn lại của di tích mà còn góp phần phát huy giá trị của di tích phục vụ phát triển du lịch tại địa phương đồng thời giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước, đấu tranh cách mạng, chống giặc ngoại xâm, bảo vệ bờ cõi của Tổ Quốc, khơi dậy lòng tự hào dân tộc cho thế hệ hôm nay và mai sau.

Nguyễn Hoa - Bảo tàng tỉnh Lào Cai